Zamach na premiera Słowacji. Wiemy coraz więcej: stan Roberta Ficy jest stabilny, napastnikiem był 71-letni poeta

Strzały padły w środę po południu, gdy Robert Fico wyszedł przywitać się z ludźmi zgromadzonymi przed Domem Kultury w miejscowości Handlová, gdzie odbywało się wyjazdowe posiedzenie rządu. Premier został postrzelony w brzuch, prawdopodobnie również w rękę. Po ataku premier został przewieziony helikopterem do najbliższego szpitala w Bańskiej Bystrzycy, gdzie przeprowadzono wielogodzinną operację ratującą życie. 

Wiadomo już, że napastnikiem jest 71-letni mężczyzna, poeta i członek Stowarzyszenia Pisarzy Słowackich (Stowarzyszenie wydało już oświadczenie potępiające atak). Strzelał z legalnie posiadanej broni (wcześniej pracował jako ochroniarz w supermarkecie). Został obezwładniony na miejscu zdarzenia. Jego motywacja nie jest jasna. Nie zgadzał się on z ostatnimi posunięciami rządu, ale jednocześnie wydaje się, że podzielał prorosyjskie i antyimigranckie poglądy postrzelonego premiera.

Zamach na szefa rządu wywołał szok na Słowacji oraz za granicą. Ustępująca prezydentka Zuzana Čaputová, która sama wielokrotnie otrzymywała groźby śmierci, potępiła atak na premiera. „Jestem zszokowana. Robertowi Ficy życzę w tej krytycznej chwili wiele siły, by doszedł do siebie” – powiedziała. Peter Pellegrini – bliski współpracownik Ficy, który obejmie urząd prezydenta w czerwcu – uznał atak za bezprecedensowe zagrożenie słowackiej demokracji. Potępiły go też wszystkie znaczące siły polityczne na Słowacji. Jednocześnie niektórzy politycy koalicji rządzącej obarczyli już odpowiedzialnością za zamach słowacką prozachodnią, liberalną opozycję i media. Szef współrządzącej Słowackiej Partii Narodowej (SNS), wiceprzewodniczący parlamentu Andrej Danko stwierdził, że na tym etapie rozpoczyna się polityczna wojna.

Nie można więc wykluczyć, że tragiczne zdarzenie w Handlovej zamiast zjednoczyć Słowaków, może doprowadzić do dalszej polaryzacji.

Słowacja jest krajem bardzo podzielonym, a jej scena polityczna nie jest wolna od mowy nienawiści. Przypomnijmy, że to m.in. z powodu wspomnianych gróźb śmierci na ponowne kandydowanie w wyborach prezydenckich nie zdecydowała się Zuzana Čaputová. W ubiegłym roku skierowała ona przeciwko Robertowi Ficy pozew o zniesławienie, zarzucając mu, że szerzy o niej kłamstwa i tym samym czyni z niej cel ataków i stwarza zagrożenie dla niej oraz dla jej rodziny. W 2022 roku w Bratysławie zastrzelono dwie przypadkowe osoby przed klubem LGBT+, jednak wcześniej napastnik miał planować zastrzelenie ówczesnego premiera Eduarda Hegera i czekał przed jego domem.

W obliczu zamachu na premiera Ficę część polityków jego obozu, w tym minister spraw wewnętrznych Matúš Šutaj Eštok, wzywają teraz do opanowania i zarzucenia mowy nienawiści. Zapowiedział on też wzmocnienie ochrony parlamentarzystów i dziennikarzy. Słowacki parlament zawiesił posiedzenie do 21 maja. 

Trudno jednak przewidzieć, w jakim kierunku rozwinie się sytuacja na Słowacji. Nie można też zapominać, że jest ona krajem, w którym z powodzeniem działania dezinformacyjne prowadzi Moskwa, wzmacniając społeczne i polityczne podziały. 

Artykuł opublikowany 15 maja o 17.00 i aktualizowany 16 maja 2024 roku.