„To jest nasz dom"

O pogarszającej się sytuacji tutejszego Kościoła pisał przed tygodniem ks. Andrzej Pietrzak w tekście "Ubodzy mają marzenia". Jak widzi ją Papież?

9 maja

Już w pierwszym przemówieniu, na lotnisku Guarulhos w S?o Paulo, Benedykt XVI mówił o konieczności poszanowania życia "od chwili jego poczęcia aż po jego naturalny kres" jako właściwym wymogu natury człowieka. Zastrzegł, że "Kościół pragnie jedynie wskazywać wartości moralne w każdej sytuacji i kształtować obywateli, aby mogli świadomie i swobodnie podejmować decyzje. W tym sensie nie dość będzie kłaść nacisk na zaangażowanie, jakie trzeba włożyć w zapewnienie umocnienia rodziny jako podstawowej komórki społecznej; młodzieży, której formacja stanowi czynnik decydujący o przyszłości kraju - i wreszcie broniąc i wspierając wartości obecne we wszystkich warstwach społecznych, zwłaszcza wśród ludów tubylczych". Skoro katolicy stanowią większość mieszkańców Brazylii - mówił Papież - muszą przyczyniać się do służby dobru wspólnemu: "Nie ulega wątpliwości, że solidarność będzie słowem pełnym treści, gdy żywotne siły społeczeństwa, każda we własnym zakresie, zaangażują się w budowę przyszłości, pokoju i nadziei dla wszystkich"...

10 maja

Przed południem Papież złożył kurtuazyjną wizytę prezydentowi Brazylii Luizowi Inácio Luli da Silva, który podkreślił w rozmowie z Benedyktem XVI, że chciałby zachować i umocnić świecki charakter państwa, choć religia ma w nim do odegrania ważną rolę w sferze ducha i spraw społecznych. Treść rozmowy ujawniła uczestnicząca w niej Vera Machado, była ambasador kraju przy Stolicy Apostolskiej - według niej Papieżowi spodobały się słowa Luli, że upadek wartości etycznych w dzisiejszym świecie wiąże się nie z ubóstwem, lecz z globalizacją, działaniami środków przekazu i merkantylizacją relacji międzyludzkich.

Benedykt XVI spotkał się również z przedstawicielami niekatolickich wyznań chrześcijańskich oraz judaizmu i islamu. Podczas krótkiej rozmowy rabin Henry Sobel poprosił papieża o błogosławieństwo i sam - po uzyskaniu zgody Benedykta - wypowiedział nad nim żydowską formułę błogosławieństwa. "Nie co dzień zdarza się, że papież błogosławi rabina" - stwierdził Sobel.

Najważniejszym wydarzeniem drugiego dnia pielgrzymki było jednak wieczorne spotkanie Benedykta XVI z kilkudziesięcioma tysiącami młodych ludzi z Brazylii i Ameryki Łacińskiej na stadionie Paulo Machado de Carvalho w S?o Paulo. "Potrzebujemy pomocy, by wzmocnić tych młodych" - mówił bp Eduardo Pinheiro da Silva przed rozpoczęciem papieskiego przemówienia. Później Benedykt oglądał popisy brazylijskich tańców, m.in. capoeira i samby, a także słuchał kolejnych przemówień o trudnej sytuacji miejscowej młodzieży - z utrudnionym dostępem do edukacji, pracującej na czarno, padającej ofiarą narkotyków i prostytucji. Sam nawiązał do tekstu Ewangelii Mateuszowej, mówiącego o młodzieńcu, który wybiegł na spotkanie Jezusowi i pytał Go, co zrobić, aby osiągnąć życie wieczne. "W tym młodym człowieku widzę was wszystkich, młodzi z Brazylii i z Ameryki Łacińskiej" - powiedział Benedykt. Zachęcał młodzież, aby przestrzegała przykazań, które "nie pomniejszają naszej wolności"; przestrzegał przed dewastacją Amazonii, zachęcał do czynienia z rodziny "ośrodka promieniującego pokojem i radością" oraz do obrony życia "od początku do jego naturalnego końca" i opieki nad osobami w podeszłym wieku.

11 maja

Podczas Mszy św. na Polu Marsowym Papież kanonizował pierwszego świętego brazylijskiego, żyjącego na przełomie XVIII i XIX w. franciszkańskiego zakonnika Frei Galv?o. "Świat potrzebuje przykładów życia przejrzystego, dusz jasnych, prostych umysłów, które nie zgodzą się na to, aby uważać je za przedmioty przyjemności. Koniecznie trzeba powiedzieć o tym niektórym środkom społecznego przekazu, które ośmieszają świętość małżeństwa i czystości przedmałżeńskiej" - mówił Benedykt XVI w homilii, prezentując nowego świętego jako "słynnego doradcę, rozjemcę dusz i rodzin, szafarza miłosierdzia szczególnie wobec ubogich i chorych". "Jedną z cech tego, kto prawdziwie kocha, jest to, że nie chce on, aby obrażano Ukochanego; dlatego wielką pasją naszego Świętego było nawracanie grzeszników" - dodał.

Św. Frei Galv?o jest - zdaniem Papieża - wzorem dla współczesnych: "Jak aktualnie brzmią dla nas, którzy żyjemy w czasach pełnych hedonizmu, słowa zapisane w formule jego konsekracji: »Raczej odbierz mi życie, zanim będę mógł obrazić Twego błogosławionego Syna, mojego Pana!«. To mocne słowa, płynące z rozmiłowanej duszy, słowa, które powinny wejść do normalnego życia każdego chrześcijanina, konsekrowanego bądź nie, budzące pragnienie dochowania wierności Bogu, zarówno w małżeństwie, jak i poza nim".

Podczas spotkania w katedrze Wniebowzięcia NMP i św. Pawła w S?o Paulo Benedykt XVI wezwał brazylijskich biskupów do większego zaangażowania misyjnego. Wśród najważniejszych wyzwań, przed jakimi stoi Kościół w Brazylii, wymienił m.in. podważanie świętości małżeństwa i rodziny, aborcję, rozwody, propagowanie wolnych związków. Za główny powód odchodzenia wiernych od Kościoła uznał brak odpowiedniej ewangelizacji. "Osoby najbardziej podatne na agresywny prozelityzm sekt - który jest przedmiotem uzasadnionego zaniepokojenia - i niezdolne oprzeć się atakom agnostycyzmu, relatywizmu i laicyzmu, to na ogół ochrzczeni, ewangelizowani w sposób niewystarczający, łatwo podatni, gdyż mają kruchą wiarę, a czasem chaotyczną, chwiejną i naiwną, nawet jeśli zachowują wrodzoną religijność" - powiedział Papież i wezwał do "inicjatyw duszpasterskich, polegających przede wszystkim na wysyłaniu do domów na przedmieściach i w głąb kraju misjonarzy, świeckich bądź osób zakonnych, i na staraniach o dialog z wszystkimi w duchu zrozumienia i delikatnej miłości". "Ubodzy z przedmieść czy ze wsi muszą czuć bliskość Kościoła, zarówno w pomocy w najpilniejszych potrzebach, jak i w obronie ich praw i wspólnej promocji społeczeństwa opartego na sprawiedliwości i pokoju" - dodał Benedykt XVI.

12 maja

Wizyta na Farmie Nadziei w Guaratinguetá, na której leczą się uzależnieni od narkotyków i alkoholu, miała mocno nieformalny charakter, zarówno dzięki osobie założyciela Farmy, niemieckiego franciszkanina Hansa Stapela, jak dzięki Papieżowi, który łamiąc zalecenia ochrony wszedł między biorących udział w spotkaniu młodych. Na Farmę przyjechało 6 tys. osób, w tym 1,5 tys. byłych narkomanów. W przemówieniu Benedykt XVI wezwał handlarzy narkotyków, aby "zastanowili się nad złem, jakie wyrządzają rzeszom młodzieży i dorosłych", gdyż "Bóg rozliczy ich z tego, co zrobili".

Pierwsza Farma Nadziei powstała prawie 25 lat temu właśnie w Guaratinguetá. Niemiecki franciszkanin postanowił zająć się osobami uzależnionymi do narkotyków, aby przywrócić im sens życia i pomóc zerwać z nałogiem. Obecnie w samej Brazylii działają 32 takie ośrodki, w których przebywa ponad 8 tys. młodzieży uzależnionej od narkotyków i alkoholu, a podobne instytucje funkcjonują m.in. w Niemczech, na Filipinach, w Meksyku, Argentynie, Rosji i Mozambiku.

Po wizycie na Farmie Nadziei Papież wziął udział w modlitwie różańcowej w Narodowym Sanktuarium Matki Bożej Niepokalanej w Aparecidzie. Nawiązując do rozpoczynającej się tam dzień później V Konferencji Ogólnej Biskupów Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAM) Benedykt XVI podkreślił wagę poczucia przynależności do Kościoła. "Papież chce powiedzieć wam wszystkim: Kościół jest naszym Domem! To jest nasz Dom! W Kościele katolickim mamy to wszystko, co jest dobre, wszystko, co jest powodem pewności i pociechy!".

W chwili zamknięcia tego numeru "TP" zaczynała się ostatnia doba papieskiej podróży.