Metodologia modlitwy

Prawdopodobnie ludzkość nie zna drugiego rodzaju aktu religijnego, który byłby tak głęboko subiektywny, a jednocześnie tak dalece wykraczający poza ramy subiektywności, jak modlitwa. Tylko dzięki niej można ocenić wiarygodność chrześcijanina. Nasze życie jest tyle warte, ile warta jest nasza modlitwa. Jednocześnie nasza modlitwa jest nic nie warta, jeśli nie ma w niej troski o człowieka. Taka jest prawda o naszym duchowym życiu, a zarazem jeden z największych paradoksów chrześcijańskiego żywota.

Nasze życie modlitewne komplikuje jeszcze inny fakt. W zasadzie nie ma jednolitego wzorca modlitewnego. Każda modlitwa jest inna, bo każdy człowiek jest inny. I całe szczęście, że tak jest, bo w przeciwnym wypadku nie tylko zanudzilibyśmy się na śmierć, powtarzając martwe rytuały, ale udawalibyśmy modlitwę, podsłuchując jedynie i podglądając modlących się ludzi. A przecież w swojej najgłębszej warstwie, tej warstwie zasadniczej, jest modlitwa po prostu rozmową z Bogiem mieszkającym w moim własnym wnętrzu.

Czasami wydaje nam się, że musimy się sporo napracować, aby się modlić. Zapominamy, że już samo pragnienie modlitwy czyni modlitwę. "Pragnienie modli się zawsze, nawet kiedy milczy język. Jeżeli pragniesz zawsze, modlisz się zawsze. Kiedy zasypia modlitwa? - pyta św. Augustyn w dobrze znanym tekście. - Kiedy oziębia się pragnienie". Oczywiście to podnoszące na duchu nauczanie łatwo przyjąć jako rozgrzeszające brak modlitwy, zmęczenie, znużenie, apatię, lub monotonię. Istnieje niebezpieczeństwo porzucenia modlitwy właśnie w tych stanach uczuciowych i uzasadnienia sobie tego zaniedbania pragnieniem. Myślę, że jest to subtelne błądzenie, prowadzące do aberracji. Wyraża się ono w znanym dowcipie o irlandzkim katoliku uważającym, że lepiej jest siedzieć w pubie i myśleć o kościele, niż siedzieć w kościele, myśląc o pubie.

Jezus nauczył swoich uczniów modlitwy najpierw własnym przykładem. Usuwając się na ubocze. Potem na prośbę uczniów objawił najważniejsze słowo modlitwy chrześcijanina: "Ojcze". Modlitwa w tym duchu wykracza poza wszelkie granice, przypominając jakże banalną prawdę: Bóg nie jest Bogiem jednej, wybranej grupki ludzkości, ale całej ludzkości. Nie ogranicza swojej łaskawości jedynie do Abrahama i jego rodziny, ale jest gotów rozlać ją nawet na Sodomę i Gomorę, jeśli znajdzie tam choćby dziesięciu sprawiedliwych. Nie ogranicza się jedynie do zadeklarowanych przyjaciół, ale także do natrętów, którzy nachodzą go w porę i nie w porę.

Uczniowie Jezusa, zwracając się do Niego z prośbą o lekcję modlitwy, już nosili w sobie jej pragnienie. Można powiedzieć, że już wtedy byli ludźmi modlitwy. Jezus zaś nauczył ich tylko tego, że warto tracić czas dla Boga, nawet jeśli wydaje się, że drzwi jego domu są zamknięte. Nie jest to nigdy czas stracony.